Rusya’nın Ankara Büyükelçiliği

---

Elçilik Hakkında

Sovyet Rusyası ile genç Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin Dışişleri Halk Komiseri Georgiy Çiçerin’in Türkiye’yle sürekli ilişki kurmaya hazır olduklarını teyit ettiği mektubu Mustafa Kemal Atatürk’e gönderdiği 3 Haziran 1920’de başladığı kabul edilmektedir. 4 Ekim 1920’de Sovyet diplomatik misyonu Ankara’ya gelmiş, 7 Ekim 1920’de ise bir yabancı ülkenin Ankara’daki ilk diplomatik temsilciliği olan Sovyet büyükelçiliğinin açılışı yapılmıştır. Bilindiği gibi, Batılı devletler diplomatik temsilciliklerinin İstanbul’dan Ankara’ya taşınmasına uzun süre karşı çıkmıştır.

---

İlk başlarda Ankara’daki Rus diplomatik misyonlarının binaları, Ulus Kalesi bölgesindeki kentin eski bölümünde yer alıyordu ve geçici nitelikteydi. Kasım 1921’de Türkiye’de görevlendirilen Semyon Aralov büyükelçilik binasını şöyle tanımlamıştır: “Yetkili temsilciliğimiz, kent merkezinde, iki aracın yan yana geçmesinin imkansız olduğu dar bir sokakta küçük iki katlı ahşap binada yer alıyordu. Sokağın sonunda yüksek minareli bir cami vardı.” Çok sayıda misafiri ağırlamak için yeterli alan bulunmaması nedeniyle civardaki bazı binalar boşaltıldı ve Rus diplomatik misyonunun bünyesine dahil edilmiştir.

Binalardan biri Ağustos 1922’de yandığı bilinmektedir. Sovyet sanatçı Yevgeniy Lansere’nin 1922 yazında Anadolu’yu ziyaretinden sonra yazdığı “Ankara Yazı” adlı kitaptaki anılarda bu yangından söz edilmiştir.

1922’de Türk hükümeti Sovyetler Birliği’ne Atatürk Bulvarı No.106’daki araziyi (günümüzde Ticaret Temsilciliği) hediye edilmiş ve kısa süre sonra arazide inşaat çalışmalarına başlanmıştır. Sovyet Büyükelçiliği, 1927 yılında ana hizmet binasının inşası tamamlandığında bu gayrimenkulü resmen mülkiyetine dahil etmiştir. Binanın mimarlığını Rus avangardının kuramcısı, SSCB İnşaat ve Mimarlık Akademisi muhabir üyesi, Mimarlık Enstitüsü Rektörü olan Genrich Ludwig yapmıştır. Ludwig, Afganistan ve Polonya’nın Ankara’daki elçilik binalarını da tasarlamıştır.

Anıtkabir’deki müzede yer alan “İç ve Dış Politika Gelişmeleri (1923-1938)” ile ilgili salonda, Türkiye’nin başkentindeki ilk yabancı diplomatik temsilciliklerin inşaat fotoğraflarının sergilendiği bir stant bulunmaktadır. 1926 yılında çekilen bir fotoğrafta, Atatürk Bulvarı’ndaki SSCB Büyükelçiliği’nin inşaat aşaması görülmektedir. 1930 ve 1937 tarihli fotoğraflarda Almanya ve Fransa’nın diplomatik misyonlarının inşa halinde binaları yer almaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti Birinci Cumhurbaşkanı M. Kemal Atatürk, Sovyet Büyükelçiliği’nin bu binasını birkaç kez ziyaret etmiştir. İkinci kattaki salonda Atatürk’ün de katıldığı diplomatik resepsiyonlar düzenlenmiştir.

Yakov Suriz, Lev Karahan, Mihail Karskiy, Aleksey Terenytev, Sergey Vinogradov, Aleksandr Lavrişev, Boris Podtserov, Nikita Rıjov gibi büyükelçiler de dahil olmak üzere ünlü Sovyet diplomatların adları bu binayla ilişkilidir.

1940’lı yıllarda Rus kozmonot Yuriy Baturin’in ebeveynleri Atatürk Bulvarı üzerindeki büyükelçilik binasında görev yapmış, Baturin de, Ankara’yı birkaç kez ziyaret etmiş ve yurttaşlarının yanı sıra Türk halkıyla bir araya gelmiştir. Yuriy Baturin, babası Mihail Baturin’in Türkiye’deki çalışmaları da dahil olmak üzere yaşam yolculuğunu konu alan “Kaşifin Dosyası” adlı bir kitap yazmıştır. Kozmonotun annesi Natalya Gradova, “Yalnız Değildim. Hatıra ve Fotoğraf Andacı” adlı anı kitabında Ankara’daki günlerini anlatmıştır.

Rusya Büyükelçiliği bugünkü binasına taşındıktan sonra, bu gayrimenkul 1962 yılında SSCB Dışişleri Bakanlığı’ndan Dış Ticaret Bakanlığı’na devredilmiştir. 1960’lı yıllarda Atatürk Bulvarı’ndaki bina restore edilmiştir.

Türkiye’deki Rus diplomatik misyonu, haklı olarak Ankara’daki en büyük ve görkemli diplomatik misyonlardan biri olarak kabul edilmektedir. Büyükelçilik, Çankaya ilçesinin sakin bir mahallesinde Çankaya Köşkü’ne yakın bir mesafede bulunmaktadır.

Bu arazi, 1957 yılında SSCB Hükümeti tarafından satın alınmıştır. İdare ve temsilcilik binasının inşaatı, 30 Haziran 1960’da başlamış ve resmi kabul tutanağı imzalanarak 27 Mart 1962’de tamamlanmıştır.

Büyükelçilik kompleksi, Sovyet mimar, devlet sanatçısı, Moskova’daki Poklonnaya Tepesi Büyük Anavatan Savaşı Müzesi ile SSCB’nin Bonn Büyükelçiliği'nin (günümüzde Rusya Başkonsolosluğu) tasarımcısı Vladimir Bogdanov tarafından tasarlanmıştır. Bina, konstrüktivizm tarzında inşa edilmiş, dış cephesi kireç tüfünden (traverten) yapılmıştır.

Nikita Rıjov, Andrey Smirnov, Vasiliy Grubyakov, Aleksey Rodionov, Vladimir Lavrov, Albert Çernışev, Vadim Kuznetsov, Alexander Lebedev, Pyotr Stegniy, Vladimir İvanovsky, Andrey Karlov burada farklı dönemlerde büyükelçi olarak görev yapmıştır. Tesis, protokol etkinlikleri, konferanslar, konserler ve çalışma görüşmelerinin yapıldığı bir mekan olarak hizmet vermektedir.

Adres: Karyağdı sk., No 5, 06692, Çankaya (P.K.35 Kavaklıdere), Ankara TÜRKİYE
Tel: +90-312-440-94-85, +90-312-439-21-83
Web Site: https://turkey.mid.ru/
Faks: +90-312-440-14-85
E-Mail: [email protected]
Mesai Saatleri: Pazartesi, Çarşamba, Cuma günleri 09.00-12.00